Mooie boeken over wandelen: tips

Bron:  Wandel.nl

Welke boeken over wandelen zijn er het afgelopen jaar verschenen? Wandel.nl zet ze voor je op een rij. Ideaal om op de bank, na een mooie wandeling, mee weg te dromen. Of om voordat je gaat wandelen inspiratie mee op te doen.

Tip 1: Shane O’Mara, Te voet. Hoe twee benen de mens verder brengen (De Bezige Bij, 2020)

Een ode aan het lopen, dat is dit boek van neurowetenschapper Shane O’Mara. Hij beschrijft in Te voet de positieve effecten van lopen op onze lichamelijke en geestelijke gezondheid en ook aan de mate waarin lopen heeft bijgedragen aan het overleven van de mens. Hij begint bij de evolutionaire beginselen miljoenen jaren geleden en eindigt bij recente onderzoeken naar lopen.

‘Door te lopen, ervaren we de wereld in al haar gedaanten met al onze zintuigen’, schrijft O’Mara, zelf fanatiek wandelaar. Sociaal wandelen kan zelfs een effectieve prikkel zijn om echt verandering in de samenleving te bereiken, zo stelt de wetenschapper. ‘Ik kijk uit naar de dag waarop artsen wereldwijd wandelen voorschrijven als belangrijkste behandeling voor het verbeteren van onze individuele gezondheid en ons welzijn, en de algehele volksgezondheid.’

Tip 2: N. Shepherd, De levende berg (Uitgeverij de Arbeiderspers, 2020)

Nan Shepherd was een Schotse bergwandelaar, onderwijzeres en dichter. Ze bracht haar leven door in de Cairngorms, een ruige bergketen in het oosten van Schotland. In 'De levende berg' schrijft ze over wandelen en de relatie van de mens met het landschap en met de ruige natuur. 'Shepherd schrijft elegant en fijngevoelig over de overweldigende schoonheid van de Schotse natuur, maar ook de hardheid en de ruigheid ervan', schreef dagblad Trouw over het boek.

Shepherd schreef het boek al tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ze liet het manuscript liggen. Pas in 1977 werd het gepubliceerd om direct als meesterwerk te worden bestempeld. In februari 2020 verscheen de Nederlandse vertaling van het boek.

Tip 3: André en Lian de Jel, Een half jaar met drie onderbroeken (Friendly Hiker, 2019)

Een half jaar met drie onderbroeken beschrijven André en Lian de Jel hun tocht over de Pacific Crest Trail: een tocht van 4600 kilometer van Mexico naar Canada. Ze zetten er 9 miljoen voetstappen en versleten er ieder 5 paar schoenen, zo staat er op de eerste pagina van het boek. In het boek doen ze verslag van hun belevenissen: van euforie tot pijn en van verwondering tot angst. 'Een forse, zwarte beer met brede schouders kruist ons pad en laat een diep gegrom horen', beschrijven ze een nachtelijke onmoeting met een beer. In het boek is er een afwisseling van perspectief. Het ene verhaal wordt door de ogen van André beleefd, het volgende door die van Lian.

Tip 4: Rebecca Solnit, Wanderlust. Een filosofische geschiedenis van wandelen (Nijgh & van Ditmar, 2019)

In Wanderlust geeft de Amerikaanse Rebecca Solnit een overzicht van de betekenissen die wandelen in de loop der eeuwen heeft gekregen. Dit overzicht begint aan het einde van de achttiende eeuw, als denkers en dichters over wandelen gaan schrijven. Zij waren de eersten die voor hun plezier wandelden, waar lopen eerder enkel als vervoermiddel om van A naar B te komen werd beschouwd.

Volgens Solnit is wandelen een staat waarin geest, lichaam en wereld zich op één lijn bevinden. Solnit schreef Wanderlust al in 2001, maar het boek is dit jaar pas vertaald in het Nederlands.

Tip 5: Robert Moor, Over paden. Een ontdekkingstocht (Utrecht 2019)

Waarom bestaan er paden? Wel eens nagedacht over deze vraag tijdens je wandeling? In 'Over paden' probeert Robert Moor hier een antwoord op te vinden. Deze fanatieke wandelaar beschrijft zijn ontdekkingstocht over vele verschillende soorten paden: van mierenpaden tot oude indianenpaden en snelwegen. Zo beschrijft Moor de oorsprong van de dierlijke voortbeweging. De mens gebruikte paden in eerste instantie als sporen van beweging, om voedsel te zoeken, maar uiteindelijk groeiden deze paden uit tot culturele levenslijnen die mensen, plaatsen en verhalen met elkaar verbinden. ‘Overal waar de mens sneller wilde gaan, werden onze paden rechter, vlakker en harder dan ooit’, schrijft Moor. Een wegennetwerk ontstond. Uiteindelijk zijn paden onstoffelijk en vluchtig, concludeert Moor. Paden nemen voortdurend een andere vorm aan om in de behoeften van hun gebruikers te voorzien. 'Over paden' is een verrassende beschrijving van de loop van de geschiedenis en laat je met een andere blik naar paden kijken. Heb je meteen iets om over na te denken tijdens je volgende wandeling over de paden.

Tip 6: Graeme Simsion en Anne Buist, Camino. Wie kom je tegen op weg naar Santiago? (Amsterdam 2018)

De schrijvers Graeme Simsion en Anne Buist liepen in 2011 de Camino van Cluny naar Santiago de Compostela, een tocht van ruim 2000 kilometer. Deze tocht vormde de inspiratie voor de roman 'Camino'. Een ontwerper en kunstenaar die elkaar nog niet kennen, besluiten om de pelgrimstocht naar Santiago te gaan lopen. Beide personages vertellen los van elkaar in de ik-vorm beeldend over hun belevenissen op de route. ‘Na mijn vertrek uit Grosbois belandde ik in een bos dat naar vochtige dennennaalden rook’, aldus kunstenares Zoë. ‘Witte tentakels van mist kronkelden tussen de donkere bomenlanden door, en de stilte werd slechts af en toe onderbroken door druppend water of een roepende vogel.’ Maar het is niet alleen maar rozengeur en maneschijn op de route, want beide wandelaars krijgen ook te maken met tegenslag. Blaren, een sneeuwstorm, een knieblessure. Bovendien worstelen beiden met hun eigen verleden en uiteindelijk ook met gevoelens voor elkaar nadat ze elkaar op de route tegenkomen. Heb je de tocht naar Santiago op je bucketlist staan? Dan kun je met deze roman alvast in de stemming komen. Doordat de schrijvers zelf ook de tocht hebben gelopen, zijn de route, het tijdschema en plaatsnamen redelijk waarheidsgetrouw weergegeven.

Tip 7: Erling Kagge, Het plezier van wandelen (Amsterdam, 2018)

Erling Kagge is een Noorse ontdekkingsreiziger die zich geen leven zonder wandelen kan voorstellen. ‘Door te wandelen, kun je jezelf observeren, van de aarde genieten en je lichaam in hetzelfde tempo als je ziel laten reizen’, schrijft hij. Kagge haalt in zijn boek 'Het plezier van wandelen' verschillende voordelen van wandelen aan: behalve dat het gezond is voor ons lichaam, verhoogt het de creativiteit en kan het zelfs goed zijn voor de werking van de democratie. Machthebbers zouden dagelijks een wandeling tussen het gewone volk moeten maken om de bevolking van dichtbij te zien. Dus wandelschoenen aan in plaats van te worden rondgereden in een auto met chauffeur. De Noorse avonturier blikt tevens terug op zijn belevenissen tijdens extreme tochten, zoals een tocht van 58 dagen op de Noordpool. ‘Zolang je je ene voet voor de andere zet, spelen het verleden en de toekomst nauwelijks een rol.’ In New York liep hij een ondergrondse tocht door riolerings- en waterleidingbuizen en metrotunnels. ‘Ik kwam geen bekenden tegen, mijn telefoon had ondergronds geen bereik en ik had niet nagedacht over waar en wanneer ik weer zou gaan slapen.’ Kagge vond tijdens de tocht zijn eigen rustpunt en dat is volgens hem de essentie van wandelen.

Tip 8: Roots, De mooiste boswandelingen van Nederland (Amsterdam 2018)

Op zoek naar inspiratie voor een mooie boswandeling in eigen land? 'De mooiste boswandelingen van Nederland' geeft je een overzicht van 17 wandelingen door de Hollandse wouden: van het Vijlenerbos in Zuid-Limburg tot het Drentse-Friese Wold in het noorden. Iedere wandeling heeft een kaart met routebeschrijving. Bovendien word je op bezienswaardigheden gewezen. Dit kunnen bijzondere bomen zijn, maar ook kastelen of uitkijktorens. Het boek bevat tevens een aantal hoofdstukken die je helpen dieren en planten te herkennen tijdens je wandeling. Hoor je een vogel die klinkt als een ouderwetse naaimachine of een stuiterende pingpongbal? Dan zit er waarschijnlijk een fluiter hoog in de bomen. En zie je in maart een paars bloemetje in het bos? Dan weet je nu dat dit het maarts viooltje is. De Romeinen gebruikten dit plantje tegen hoofdpijn, lees je in het boek.

Tip 9: Thoreau, Wandelen. Op zoek naar de verloren natuur (Groningen, 2018)

‘Volgens mij kan ik alleen gezond en levenslustig blijven als ik minstens vier uur per dag (…) door de bossen en over de velden kuier, volledig vrij van alle wereldse betrekkingen’, schreef de Amerikaan Henry David Thoreau in de negentiende eeuw. Hij besloot in het midden van de negentiende eeuw om door de natuur te gaan trekken. Net zoals veel filosofen, schrijvers en wetenschappers in die tijd deden, ordent Thoreau zijn gedachten al wandelend. Hij maakte aantekeningen van zijn mijmeringen. In 1862 publiceerde hij zijn dagboekaantekeningen in 'Walking, or The Wild'. In 2018 verscheen voor het eerst een Nederlandse vertaling van zijn verhaal. De mijmeringen van Thoreau gaan onder meer over de natuur en de manier waarop de mens hiermee omgaat. 'Wandelen. Op zoek naar de verloren natuur' gaat daarmee over méér dan over wandelen. Het gaat over iemand die zich in de negentiende eeuw al wandelend probeert te ontworstelen ‘aan het knellende korset van de economie en de industrialisatie’. 

Tip 10: John Jansen van Galen, Wandelparadijs Nederland. Te voet door alle provincies (Amsterdam 2018).

John Jansen van Galen is schrijver, maar tevens fervent wandelaar. In zijn boek 'Wandelparadijs Nederland' verkent hij de vele wandelroutes die in onze twaalf provincies liggen. Nederland heeft in de loop der jaren steeds meer wandelmogelijkheden gekregen, schrijft Jansen van Galen. Het wandelen wordt de wandelaar bovendien steeds makkelijker gemaakt. Gemarkeerde wandelroutes bestonden in de jongere jaren van de schrijver nog amper. En als er al paaltjesroutes bestonden, dan waren deze slechts van beperkte lengte. ‘Bovendien stonden 'gekleurde paaltjes wandelingen', zeker in mijn vriendenkring, in een geur van burgertruttigheid, vergelijkbaar met bingo, gourmetten en wonen in een Vinex-wijk’, blikt Jansen van Galen terug. Tegenwoordig ligt er een fijnmazig netwerk van allerlei soorten wandelroutes. In Wandelparadijs Nederland doet John Jansen van Galen verslag van zijn wandelingen over deze routes.